หงสารามัญ ราชศักดิ์ อรุณในเครืออมรินทร์

เรื่อง                    หงสารามัญ

ผู้แต่ง                    ราชศักดิ์

สำนักพิมพ์                    อรุณในเครืออมรินทร์

เรื่องราวของ "มะสอด" หนุ่มมอญชาวตำบลมะกรุกที่ถูกเกณฑ์เข้าร่วมกองทหารอาสามอญในกองทัพหงสาวดี ภายใต้การนำทัพของพระมหาอุปราชามังกะยอชวา 

พระราชโอรสของกษัตริย์นันทบุเรง มะสอดหลงรัก "มุกอ" เพื่อนของน้องสาว และดูทีท่าว่าความรักจะราบรื่น เพราะพ่อแม่ทั้งสองฝ่ายก็มิได้กีดกัน ทว่าช่วงที่มะสอด

ได้ออกไปรบนานหลายเดือน มุกอมีโอกาสพบนายทหารมอญ "จะนาย" ในตลาดที่เธอทำมาค้าขายอยู่กับเพื่อนๆชาวมอญที่สนิทกัน ด้วยหน้าที่การงานและความเอาใจ

ใส่ของจะนาย ทำให้สาวมุกอเริ่มปันใจให้นายทหารหนุ่ม โดยลืมรักแรกอย่างมะสอดโดยสนิทใจวันหนึ่ง "เม้ยเจิง" น้องสาวของมะสอดได้รับซื้อแผ่นหนังเก่าๆจากชายแก่ผู้อนาถา 

ซึ่งแท้จริงคือทหารคนเก่าแก่ของสมิงทอราม ผู้นำทหารมอญผู้ซ่อนความลับไว้บนแผ่นหนัง เพื่อให้สมบัติล้ำค่าของชาติมอญรอดพ้นสายตาพวกพม่า เม้ยเจิงจึงนำมามอบให้ "มองตาโยะ" 

ผู้อาวุโสประจำหมู่บ้านมอญได้ดู ซึ่งแท้จริงคือลายแทงที่ซ่อนหงส์ทองคำ สมบัติล้ำค่าคู่บัลลังก์อาณาจักมอญโบราณ จึงเป็นภารกิจที่เขาจะต้องเฟ้นหาบุคคลที่ไว้ใจให้ไปค้นหาสมบัติล้ำค่า

ชิ้นนีบริเวณหงสาและเมืองแปร เพื่อเป็นการกอบกู้ศักดิ์ศรีบัลลังก์ประเทศของตนหลังจากพม่าพ่ายทัพอโยธยา บ้านเมืองเริ่มแร้นแค้นและมีภัยสงครามโดยตลอด ทำให้ครอบครัวชาวมอญหลาย

ครอบครัวต่างคิดอพยพหลบหนีมาพึ่งพระบรมโพธิสมภารยังกรุงอโยธยา ณ ที่แห่งนี้มะสอดสมัครเป็นมอญอาสาช่วยรบให้อโยธยา ทำให้ผู้เฒ่ามองตาโยะบอกความลับเรื่องลายแทง เพื่อให้เขา

และเพื่อนสนิทได้ค้นหาหงส์ทองคำไปตามเส้นทางรบเมื่อมีโอกาส แต่การค้นหาคราวแรกไม่ประสบผล เนื่องจากไม่สามารถตีความคำปริศนาที่ปรากฏบนแผ่นหนังที่ว่า...มุ่งไปในสายธารแห่งศิลา ตำนานหงสาจะขานไข

หลังพักรบพม่ามาอยู่กรุงอโยธยา มะสอดซึ่งตัดใจรักมุกอ หลังรับรู้ว่าเธอไม่ยอมละทิ้งบ้านมาอยู่ในกรุงอโยธยา ก็เพราะสมัครใจอยู่กินกับสมิงจะนาย จนกระทั่งมีลูกชายหนึ่งคนชื่อว่าระแมง เขาจึงเริ่มหันมามอง "เม้ยโกสก" 

ลูกสาวมองตาโยะ ผู้แอบหลงรักเขาเมื่อครั้งยังอยู่แผ่นดินพม่า แต่ติดว่าชายหนุ่มไม่เคยเหลือบแลมองเธอ นอกจากมุกอ แต่ด้วยความน่ารักและความเอาใจใส่ดูแลทุกข์สุขทั้งเขาและครอบครัว ทำให้มะสอดตัดสินใจร่วมหอกับเม้ยโกสก 

จนกระทั่งมีลูกสาวด้วยกันหนึ่งคนแม้ชีวิตคู่กำลังราบรื่น และชีวิตหนุ่มคนงานในอู่ต่อเรือที่แม้นจะไม่ราบรื่นนักเพราะมีเชลยพม่าเป็นคนงานนิสัยนักเลงคอยหมิ่นแคลนและลอบทำร้าย แต่เมื่อทัพอโยธยาจะบุกพม่าอีกครั้ง 

เขากับผองเพื่อนสนิทก็ขันอาสาเป็นมอญอาสาช่วยรบ ซึ่งการรสู้รบครั้งนี้เกือบเอาชีวิตไม่รอดหลายครั้ง แต่ภารกิจสำคัญคือการค้นหาหงส์ทองคำก็ทำให้ชายหนุ่มฮึดสู้ ด้วยผู้เฒ่ามองตาโยะได้ไขคำปริศนาพอให้รู้ว่าจะสังเกตจุดซ่อนหงส์ทองคำอย่างไรบ้าง

ในที่สุดความตั้งใจของเขาก็สัมฤทธิผล เมื่อสบโอกาสติดตามกองทัพอโยธยาไปตีเมืองตองอู ระหว่างสอดแนมและตรวจการณ์ ก็ได้สืบเสาะจนกระทั่งพบหงส์ทองคำบรรจุหีบไม้ฝังดินลึกใต้ก้อนหินคู่ที่มีรูปทรงคล้ายหงส์ขี่หลังหงส์นั่นเอง แต่กว่าจะนำกลับ

มามอบให้แก่มองตาโยะ ผู้อาวุโสแห่งหมู่บ้านได้ ก็เกือบจะพลัดไปตกอยู่ในมือของงะทวยยู เจ้านายพม่าของสมิงจะนาย คู่ปรับเก่า เมื่อสมิงจะนายหวังแกล้งมะสอดให้ได้อายเมื่อเห็นพิรุธของมะสอดที่ดูหวงแหนถุงหนังยิ่งนัก แต่แล้วสมิงจะนายก็ต้องตะลึง 

เมื่อรู้ว่าสิ่งนั้นคือหงส์ทองคำคู่เมืองมอญ ด้วยความรักชาติมอญ และทนคำดูถูกของงะทวยยูที่หมิ่นหยามถึงสถาบันกษัตริย์แห่งชาติตน และกองทหารมอญที่อยู่ในทัพไม่ได้ จึงถลันไปจ่อดาบที่คองะทวยยูเพื่อเป็นตัวประกัน แล้วปล่อยให้มะสอดและผองเพื่อนฝ่าทัพพม่าออกไป 

ทหารมอญที่อยู่ในทัพพม่าจึงฮึดสู้โรมรัน แม้ตัวตายก็ยอม เพื่อป้องกันมิให้สมบัติล้ำค่าชาติตนตกอยู่ในมือพม่าอีกต่อไป เหตุการณ์ครั้งนี้ทำให้สมิงจะนายต้องตาย มะสอดรู้ซึ้งถึงความเป็นทหารผู้กล้าที่ยังมีใจภักดิ์แผ่นดินมอญเต็มเปี่ยม ไฟโกรธแค้นชิงชังที่มาแย่งชิงคนรัก

ของตนและความเข้าใจผิดว่าแปรพักตร์ไปรับใช้พม่าจึงมอดดับไปมะสอดนำหงส์ทองคำกลับมาสู่อโยธยา และปฏิญาณว่าจะดูแลมุกอและลูกน้อยแทนสมิงจะนายที่ดับดิ้นไปเพราะช่วยเหลือตนและผองเพื่อน ชีวิตปกติสุขกลับมาเยือนครอบครัวมอญอพยพอีกครั้ง ต่างดีใจที่

เห็นสมบัติล้ำค่า และตั้งมั่นว่าจะเก็บรักษาไว้ในที่ปลอดภัย เพื่อรอนำถวายกษัตริย์อญ หากวันใดที่อาณาจักมอญฟื้นคืนกลับมา